بسمه تعالی

* جریانات کلی حاکم بر جشنواره سی ام فجر (1390)

الف) افزایش کمّی فیلم با موضوع انقلاب، روحانیت و دفاع مقدس
پرداختن به مقولات فوق از افزایش کمّی بسیار بالاتری نسبت به چند سال اخیر برخوردار بود که در جای خود باعث خوشنودی است. اما کیفیت بسیاری از این آثار انتقادات شدیدی را برانگیخت و به هیچ وجه نتوانست توقعات را برآورده کند که ذیل عناوین آتی خواهد آمد. هرچند در این بین فیلم های فاخر و قابل توجهی ( همچون: روزهای زندگی، بوسیدن روی ماه و شورشیرین) نیز مشاهده شد که علیرغم برخی کاستی ها و نواقص، ارزشمند و قابل تقدیرند.

ب) تاثیرپذیری
یکی از بزرگترین نقاط ضعف فیلم های جشنواره و بلکه سینمای ایران، تاثیرپذیری و موضع انفعالی است. بسیاری از فیلمسازان خود را متکفل ارتقاء فرهنگی جامعه نمی دانند و بجای آنکه موجی بیافرینند، خود دچار امواج شده و به این سو و آن سو می روند. با یک نگاه کلی به روند تولیدات می توان تاثیر عوامل زیر را به وضوح در خروجی سینمای ایران مشاهده کرد:

- تجربه موفق برخی فیلم های خارجی و داخلی
- شبکه های پرمخاطب ماهواره ای
- برخی آمارهای رسمی و غیررسمی جرائم و بزهکاری
- جذابیت برای مخاطب و گیشه محوری
- نگاه محدود به جامعه و تعمیم مشکلات یک طیف محدود به کل جامعه

ج) برجسته سازی و تغافل
از دیگر رویکردهای مهم این دوره، "برجسته سازی نبایدها" و "تغافل از بایدها" بود. فیلمسازان ما عموما به موضوعاتی می پردازند که به هیچ روی جزو اولویت های جامعه نیست. این مساله از چند منظر قابل بررسی است:

- آبشخور تفکر و عمق تعهد هنرمندان
- میزان رابطه هنرمند با جامعه
- تعریف هنرمند فیلمساز از جامعه
- مصادیقی که فیلمساز مورد برجسته سازی یا تغافل قرار می دهد
- زاویه دید فیلمساز به مصادیق فوق

د) بازتعریف، مفهوم سازی و نگاه غیرجامع و گزینشی به موضوعاتی همچون: مبانی دفاع مقدس، دین داران و دین داری، سیاست و حکومت، هویت صنفی روحانیت
مصادیق عنوان کلی فوق در فیلمهای زیر قابل ارزیابی است: ملکه، زندگی خصوصی، ضدگلوله، تلفن همراه رییس جمهور، آمین خواهیم گفت، بیداری، پل چوبی، خرس، 5شنبه آخرماه، میگرن و ...

ه) ترسیم روابط زن و مرد در خارج از چارچوب خانواده از طریق:

- پرداختن به موضوعات غیرشایع و آفت زایی مانند خیانت به همسر و دادن راهکارهای انحرافی و غلط (برف روی کاجها، پل چوبی، یکی میخواد باهات حرف بزنه، زندگی خصوصی آقا و خانم میم و ...)
- تعبیر از ازدواج موقت و مجدد با عنوان خیانت، بدون لحاظ مقتضیات و مصادیق (زندگی خصوصی، یکی میخواد باهات حرف بزنه و ...)
- طبیعی و محق جلوه دادن روابط عاشقانه دختر و پسر در خلوت و جلوت (چک، گشت ارشاد، یه عاشقانه ساده و ...)
- تلقین گسست عقیدتی بین والدین و فرزندان (5شنبه آخرماه، چک، پل چوبی و ...)
- ترویج فمینیسم، فرزندسالاری و حرمت شکنی نسبت به والدین (میگرن، یکی میخواد باهات حرف بزنه، چک، بی خود و بی جهت، من همسرش هستم و ...)
- تاکید بر مفاهیم و نمایش تصاویر منافی شرع، اخلاق و حیاء عمومی (چک، آمین خواهیم گفت، خوابم میاد، زندگی خصوصی، پیشونی سفید، تهران 1500، قبیله من و ...)