بسمه تعالی

حوزه علمیه و سی و یکمین جشنواره بین المللی فیلم فجر

بخش دوم و پایانی: کاستی های جشنواره

در نوشته قبل به اجمال درباب ویژگی های ساختاری و نقاط قوت جشنواره سی و یکم فیلم فجر سخن گفتیم و امتیازات آنرا برشمردیم. با اینحال کارنامه جشنواره، خالی از عیب و نقص نیز نبود. مروری هرچند گذرا بر این کاستی ها، معدل واقعی جشنواره را بهتر برایمان روشن میکند:

1) غربال فراخ
هیئت برگزاری این دوره همانطور که در نوشته پیش متذکر شدیم در انتخاب آثار ورودی، سخت گیری بیشتری از خود نشان داد و فشارهای سنگینی را نیز از سوی جامعه ی کم تعداد و پر هیاهوی سینما تحمّل کرد.

     شجاعتِ نشستن بر سرچشمه و جلوگیری از ورود لجن به جویبار فرهنگ و هنر کشور، هرچه نداشت، دست کم نهادهای فرهنگی و انقلابی کشور را به مدت یکسال از صرف وقت و انرژی برای دفع آفات و رفع مضرّات و پاسخ به لاطائلات معاف کرد. و از آن مهم تر، چراغ راهی شد برای فعالیت آتی سینماگر ایرانی. اما ...

     اما باز هم وسوسه روشنفکرنمایی و نرمش بی جا و آغوش ِ"بی جهت به روی همه باز" مسئولان، تنگه احد رها شده ای را نشان برخی فیلمها داد و مع الاسف آمد آنکه نباید و شد آنچه نشاید. در این جشنواره فیلمهایی هر چند اندک را نیز دیدیم که نسبتی با آموزه های دینی و انقلابی نداشتند و با تجرّی و تظاهر، بر طبل عناد و بی خبری میکوفتند. غم انگیزتر آنکه حتی به برخی از این آثار در چند بخش جشنواره، جوایزی نیز اهدا شد.

2) فضیلتهای فراموش شده
متاسفانه قبح بسیاری از رذائل و منکرات اخلاقی و شرعی در سینمای کشورمان شکسته شده و نمایش آن بر پرده نقره ای سینما و نیز در کیش شخصیتی و منش روزمرّه برخی فیلمسازان و بازیگران، به اندازه ای عادی است که اعتراض دلسوزان بعضا با تعجّب و انکار سایرین مواجه می شود. بد حجابی، نمایش روابط آزاد زن و مرد، رقص، آلات قمار و موسیقی، ناباورانه در بخش قابل توجهی از فیلمها وجود دارد؛ گویا حنای معاونت نظارت و ارزشیابی سازمان سینمایی مدتهاست که رنگ باخته و دیوار پروانه ساخت و نمایش، هر روز کوتاه و کوتاه تر میشود.

3) فیلمهای فاخر
چه میگویید اگر فیلمی را ببینید که با یک موضوع بسیار ارزشمند همچون تاریخ زندگانی پیامبر اسلام، نماز، معاد، روحانیت و دفاع مقدس تولید شده و صدها میلیون بودجه را نیز بلعیده است ولی حتی شمای طلبه و حزب اللهی را هم مهمان لذتی نمیکند؟ واقعا با این جماعت فیلمساز "ارزشگرا" و "فاخرساز" که فیلم را از بیانیه و انشا و مشق شب تمیز نمیدهند چه باید کرد؟ تعهّدشان را ارج نهاد یا الفبای درام و فیلمسازی را به ایشان یادآور شد؟ تحسینشان کنیم یا توبیخشان؟ کف بزنیم یا اخم کنیم؟ پای این لالایی های 1 میلیاردی بخوابیم یا در حسرت همه آن کارهایی که میشد با این بودجه انجام داد و ندادیم، اشک گرم بریزیم و آه سرد به ناله سودا کنیم؟

4) تریبون آزاد
سوء استفاده هیئت داوران و بعضی برگزیدگان از تریبون زنده جشنواره و اظهاراتی که یادآور دوران فتنه بود، کام مخاطبان را در اختتامیه تلخ کرد. اصولا جشنواره در انتها، یله و رها بود و هر کس میتوانست روی سن هرآنچه دل تنگش میخواست بگوید، به هر آنکس که تمایل داشت ادای دین کند، عقده های فروخورده اش را بگشاید و یا مثلا همه ایل و تبارش را بروی سن دعوت کند و عکس یادگاری بگیرد!

5) خوان گسترده
دو سالی است که اصلی ترین شعار دبیران جشنواره فجر، نظم و ترتیب و تدبیر است و متناسب با شرایط خاص اقتصادی اخیر، الگوی "صرفه جویی" نیز به سرخط سیاستهای اجرایی این دوره افزوده شد. ولی آنچه در عمل دیدیم ازدحام نامعقول و مدیریت نشده عده کثیری از مهمانان ناخوانده بود که حضورشان، نقشه های ریاضتی محمدرضا عباسیان را نقش بر آب کرد. این ازدحام، موجب اعتراض شدید حضّار شد چرا که سالن 2000 نفره برج میلاد، دیگر جایی برای نشستن 400 خبرنگار سینمایی (به عنوان صاحبان اصلی صندلی های سالن) نداشت.

***

جشنواره سی و یکم با همه محاسن و معایبش همچون هر همایش و نمایش دیگری به پایان رسید و حال دیگر نوبت مسئولان سینمایی کشور است که با مداقّه در بازخوردها و بازتاب های رسمی و غیررسمی این رویداد، تمهیدات لازم برای پیشرفت این هنر در عرصه های مختلف را مهیا سازند. باشد که چنین شود ...