نقدواره ای بر فیلم: "بوسیدن روی ماه"

سایت رسمی: www.boosidaneroyemah.com
کارگردان: همایون اسعدیان. متولد 1337 اصفهان، کارشناس سینما
تهیه کننده: منوچهر محمدی، متولد 1335 آبادان، کارشناس جامعه شناسی

حواشی:
- این فیلم برنده سیمرغ بلورین بهترین صدابرداری شد
- اسعدیان کارگردان فیلم "طلا و مس" با موضوع روحانیت در سال 89 بود
- منوچهر محمدی تهیه کننده آثاری همچون: مارمولک، زیرنور ماه و طلا و مس است

خلاصه فیلم:
دو پیرزن که 40 سال است در همسایگی یکدیگر زندگی می کنند، پسرانشان در جنگ مفقودالاثر شده، سالهاست منتظر بازگشت پیکر آنها هستند. بعد از 20 سال پیکر یکی از آنها بازمی گردد. مادرش وقتی می بیند پیرزن همسایه فاصله چندانی با مرگ ندارد، مسوولین بنیاد شهید را مجاب می کند تا جنازه پسرش را به جای پسر همسایه معرفی کنند. مادر شهید اعضای خانواده اش را که خبر از ماجرای بازگشت پیکر برادرشان ندارند، به اصرار راهی شهرستان می کند و در روز تشییع جنازه، تنها در خانه می میرد.

نقدواره:
حتی اگر اظهار نظرهای اسعدیان را در جلسه نقد و بررسی پس از اکران فیلم در جشنواره و نیز اکرانهای خصوصی متعددش نشنیده باشیم، با کمی دقت بخوبی می توان دریافت که اسعدیان به شدت از افتادن به وادی ملودرام و به قول خودش "درآوردن اشک مخاطب" هراسان است. این وسواس ِ در بدو امر منطقی، تا بدانجا پیش میرود که در بسیاری از لحظات فیلم، کارگردان از آن سوی بام تفریط افتاده و لجوجانه مخاطب را از لب چشمه برون ریزی عاطفی و بزنگاه برقراری ارتباط حسی با شخصیت "احترام سادات" تشنه بر میگرداند و گاه او را به شدت آزار می دهد.

     این معضل البته چالش اصلی فیلم نیست چرا که به هر روی، فیلمساز در انتخاب نوع نگاه خویش به رویدادهای اجتماعی، آزاد است. مشکل آنجاست که اسعدیان در این مسیر حتی از ابزارهای تلویحی و میزانسن متناسب با حال و هوای عرفانی و اسطوره ای در قصه نیز بهره نمیبرد و ما را در یک خلاء احساسی و عاطفی رها میکند. دقت کنید به صحنه حضور احترام سادات و فروغ در محل معراج شهدا؛ کاری که دوربین جعفریان در آن لحظات نفس گیر میتوانست با دل و جان مخاطب بکند، کم از موسیقی و روضه ای سوزناک نبود. اما نکرد و به راحتی هرچه تمام تر با گرفتن یک نمای مستقیم مدیوم شات سردستی به شدت خنثی، از کنار انباشتی از معنا و نماد گذشت و آه حسرت بر دل بیننده گذاشت.

خلاصه ای از نکات مثبت فیلم:
o دست مایه قرار دادن مقوله شهدای مفقودالاثر و تداوم ایثار به شکلی متعالی در خانواده شهدا
o برخورداری از ایده ای ناب و مغفول در ژانر دفاع مقدس
o پرهیز از شعارزدگی های معمول در برخی آثار ارزشی
o نمایش مناسبی از رابطه مثبت نسل های متفاوت

خلاصه ای از نکات منفی فیلم:
• ترسیم چهره ای اگر چه مثبت ولی درحاشیه، سرخورده و غیر موثر از نسل اول انقلاب
• تعریف سوابق منفی برای شهید (همچون گوش دادن به ترانه های مبتذل و رقابت عشقی) به عنوان تنها نقطه مشترک شهدا با نسل امروز
• ارزش های مثبت شخصیت دختر (به عنوان نماد نسل نو) در مقایسه با ضعف هایش، جلوه بسیار کمرنگ تری دارد